Βιωματική Εκπαίδευση & Ζωντανή Προσομοίωση

Η συστηματική εκπαιδευτική δραστηριότητα ήταν και είναι ο μονόδρομος για την υγιή πνευματική και σωματική ανάπτυξη των παιδιών από τα πρώτα κιόλας βήματά τους. Για να πετύχουμε όμως τους εκπαιδευτικούς μας σκοπούς είναι απολύτως αναγκαία η άμεση και σαφής επικοινωνία των γονέων με τα παιδιά από τη βρεφική ακόμα ηλικία. Η σχέση γονέα - παιδιού δεν προϋπάρχει αλλά στήνεται σταδιακά μέσα από τα επικοινωνιακά κανάλια της λογικής και των συναισθημάτων. Και τα δύο κανάλια οφείλουν να είναι ανοιχτά, είναι εξίσου σημαντική και λογική αλλά και η συναισθηματική επικοινωνία, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία.

Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες οφείλουν να είναι απολύτως ξεκάθαρες αναφορικά με τους τρόπους, τις μεθόδους αλλά και τους στόχους που επιτυγχάνουν. Γι' αυτό και το πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής δραστηριότητας οφείλει να είναι ξεκάθαρα ορισμένο έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτό εύκολα και με σαφήνεια τις προσδοκούμε από το παιδί και πως αυτό θα το πετύχει. Σημαντικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία κατά τα πρώτα στάδια της εξέλιξης του παιδιού αλλά και στη συνέχεια παίζει ο εκπαιδευμένος γονέας, εκείνος που κατανοεί τις ανάγκες του ρόλου του και προσπαθεί ν' ανταποκριθεί σ' αυτές.

Η μιμητική ικανότητα των παιδιών και η αντιγραφή κινήσεων, εκφράσεων, στάσεων και λόγου αποτελεί ένα ουσιαστικό στοιχείο πάνω στο οποίο οφείλουμε να βασίσουμε μια συστηματική διαδικασία για την εκπαίδευση. Για να είμαστε όμως πιο σίγουροι για το αποτέλεσμα μπορούμε να συστηματοποιήσουμε τη διαδικασία αυτή δημιουργώντας ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο, κι αυτό είναι το πλαίσιο της Ζωντανής Προσομοίωσης. Θα ορίσουμε τη ζωντανή προσομοίωση σαν την εκπαιδευτική διαδικασία η οποία βασίζεται στην επανάληψη μιας πράξης από αυτόν που εκπαιδεύεται με συγκεκριμένο τρόπο σε δεδομένο χρόνο και υπό ορισμένες συνθήκες. Η Ζωντανή Προσομοίωση είναι υπερσύνολο της μίμησης καθότι χρησιμοποιείτι προκειμένου να επιτευχθεί κάποιος σκοπός. Δηλαδή, το παιδί επαναλαμβάνει μια κίνηση, μια έκφραση, ένα τραγούδι ή μια πράξη εν γένει προκειμένου να πετύχει ένα συγκεκριμένο στόχο. Η επανάληψη δεν περιορίζεται ως προς τον τρόπο που θα γίνει αλλά το παιδί αφήνεται να εισάγει στην επανάληψη τις δικές του ιδιαίτερες εκφραστικές ροές προκειμένου να υιοθετήσει την πράξη και να την προσαρμόσει στη δικιά του προσωπικότητα. 

Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουμε τη στοχευμένη αλληλεπίδραση του παιδιού τόσο με το γονιό του όσο και με το περιβάλλον καθότι το αφήνουμε ν' ανακαλύψει πως προσομοιώνοντας την ενέργεια του γονιού του πετυχαίνει κάτι με το δικό του μοναδικό τρόπο. Έτσι αργά και σταθερά το παιδί αποκτά αυτοπεποίθηση και θάρρος για να δοκιμάζει καινούργια πράγματα, να εξερευνά με ασφάλεια το περιβάλλον του και να νιώθει πως πετυχαίνει στόχους. 

Η Ζωντανή Προσομοίωση συμπληρώνεται από τη Βιωματική Εκπαίδευση. Πολλές φορές η Βιωματική Εκπαίδευση συγχέεται με τη Ζωντανή Προσομοίωση, κυρίως διότι η Βιωματική Εκπαίδευση δεν είναι σαφώς ορισμένη στις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Γι' αυτό θα ορίσουμε τη Βιωματική Εκπαίδευση ως μία εκπαιδευτική διαδικασία κατά την οποία το παιδί εισάγεται σε διαδραστικές δομές με δημιουργικό τρόπο και βιώνει ένα σύνολο ενεργειών το οποίο καταλήγει στην επίτευξη ενός σαφώς ορισμένου σκοπού. Έτσι το παιδί χρησιμοποιεί το σύνολο των αισθήσεων του για να κατανοήσει τα υλικά, τις υφές, τις γεύσεις, τις μυρωδιές, τις εικόνες και τους ήχους προκειμένου να χρησιμοπιήσει τα υλικά είτε για να κατασκευάσει κάτι είτε απλά για να το κατανοήσει.

Σημαντικός είναι κι εδώ ο παράγοντας γονέας, ο οποίος οφείλει να ενθαρρύνει, να υποβοηθήσει και τελικά να επιβραβεύσει το παιδί τους χωρίς να γίνεται μέρος της προσπάθειάς του αλλά να το ενισχύει μέσα από το κανάλι της λογική επικοινωνίας καθοδηγώντας το όταν αυτό χάνει κάποιο βήμα της διαδικασίας. Εξίσου σημαντικό είναι εδώ και το κανάλι της συναισθηματικής επικοινωνίας καθότι το παιδί απαιτεί από το γονιό του να το κάνει να νιώσει ασφαλές και σίγουρο. Γι' αυτό και ο γονιός οφείλει να δημιουργλησει ένα πλαίσιο συναισθηματικής ασφάλειας για το παιδί έτσι ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει χωρίς συναισθηματικές ανασχέσεις. Αυτό απαιτεί είτε την διακριτική παρουσία του γονιού στο εκπαιδευτικό περιβάλλον, είτε την ενεργό συμμετοχή του στη δράση ως "διακομιστή - μεταφραστή" της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Σε κάθε περίπτωση, η Ζωντανή Προσομοίωση και η Βιωματική Εκπαίδευση οφείλουν να διαθέτουν ένα εξαιρετικά σπουδαίο χαρακτηριστικό: Την απόλαυση της διαδικασίας! Αρκετές μεθοδολογίες βολεύονται με την έννοια της διασκέδασης κι έτσι αφήνουν απ' έξω τη μοναδική οργανική και ψυχολογική αξία της απόλαυσης από μια εκπαιδευτική διαδικασία. Όμως η απόλαυση είναι το δομικό στοιχείο εκείνο που στην ουσία του ενισχύει το παιδί στο να επιζητά την εκπαίδευση ως πλαίσιο για τη διαρκή ανάπτυξη του και την ανακάλυψη των δεξιοτήτων και των συνθηκών εκείνων που το κάνουν να νιώθει ασφαλές κι ευτυχισμένο!